Το φάσμα χρήσης της βοτουλινικής τοξίνης (ΒοΝΤ) στην κοσμητική ιατρική
Η βοτουλινική τοξίνη είναι μια νευροτοξίνη, που παράγεται από το Clostridium botulinum, έναν αναερόβιο, Gram (+), σπορογόνο βάκιλο. Μέχρι σήμερα υπάρχουν 7 ορότυποι (Α-G) BoNT, εκ των οποίων μόνο οι τύποι Α και Β είναι διαθέσιμοι για θεραπευτική χρήση. Κι ενώ το 1989 ο FDA ενέκρινε τη χρήση της BoNT για τη θεραπεία του στραβισμού και του βλεφαρόσπασμου, μόλις το 2002 πήρε έγκριση για αισθητικούς σκοπούς.
BoNT σε σμηγματόρροια (λιπαρό δέρμα)
Το σμήγμα αποτελεί έναν επιδερμιδικό φραγμό καθώς έχει αντιβακτηριακές ιδιότητες και περιέχει λιποδιαλυτές αντιοξειδωτικές ουσίες. Η υπέρμετρη όμως παραγωγή του φράσσει το στόμιο του πόρου της τριχοσμηγματικής μονάδας και μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή με αποτέλεσμα εμφάνιση παθήσεων όπως ακμή και σμηγματορροϊκή δερματίτιδα.
Μελέτες δείχνουν πως η ενδοδερμική έγχυση BoNT μειώνει την παραγωγή του σμήγματος. Συγκεκριμένα οι Rose και Goldberg παρατήρησαν σημαντική μείωση του σμήγματος στην περιοχή του μετώπου, που οδήγησε σε μεγάλη ικανοποίηση των ασθενών κατόπιν ενδοδερμικής έγχυσης 30-45 IU aboBoNT συνολικά σε 10 σημεία της περιοχής.
BoNT στη ροδόχρου νόσο και στο flushing του προσώπου
Το ερύθημα της ροδοχρόου νόσου αποτελεί ένα δισεπίλυτο πρόβλημα, που ανθίσταται στις μέχρι σήμερα διαθέσιμες θεραπείες για το νόσημα αυτό. Κι εδώ τα βιβλιογραφικά δεδομένα αναφέρουν σημαντική μείωση του ερυθήματος 1, 2 και 3 μήνες μετά την ενδοδερμική έγχυση 15-45 συνολικά μονάδων aboBoNT στην κορυφή, στη ράχη και στα πτερύγια της ρινός.
Άλλη μελέτη που ασχολήθηκε με την αποτελεσματικότητα της ΒοΝΤ στο παροδικό, ερύθημα του προσώπου (flushing) καταδεικνύει επίσης βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών 2 μήνες μετά την ενδοεπιδερμιδική ένεση ΒoNT. Οι ενέσεις έγιναν στις παρειές, 1 ΙU BoNT ανά cm2 και χρησιμοποιήθηκαν συνολικά 30 μονάδες.
BoNT στην πρόληψη των χειρουργικών ουλών
H BoNT παρέχει σχεδόν πλήρη εξάλειψη της μυϊκής τάσης στην επούλωση του τραύματος εμποδίζοντας την απελευθέρωση του νευροδιαβιβαστή της ακετυλοχολίνης από τα περιφερικά νεύρα. Αυτό συνδυαστικά με την άμεση ανασταλτική της δράση στους ινοβλάστες και στην έκφραση του TGF-1 πιθανόν να εξηγεί το ρόλο της στη βελτίωση των χειρουργικών ουλών.
Και αυτό αποδεικνύεται σε μια τυχαιοποιημένη μελέτη, στην οποία μία μόνο ενδοβλαβική έγχυση σε πρόσφατες ουλές σε πρώιμο μετεπεμβατικό στάδιο (κατόπιν θυρεοειδεκτομής) BoNT (20-65 IU) βελτίωσε σημαντικά την εικόνα της ουλής συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου στο εξάμηνο follow-up των ασθενών.
BoNT στις ρυτίδες
Ο FDA πρόσφατα έδωσε έγκριση για τη χρήση της BoNT στη θεραπεία των περιοφθαλμικών γραμμών και των ρυτίδων του μετώπου. Off-label παραμένει η χρήση της BoNT στη θεραπεία της υπερτροφίας του μασητήρα, στο ουλικό χαμόγελο, στη γενειακή ρυτίδα, στις γραμμές του καπνιστή, στις γραμμές θλίψης, στις γραμμές του μετώπου, στις γραμμές στη ράχη της ρινός (bunny lines), στην πτώση του φρυδιού και τις ρυτίδες του μυϊκού πλατύσματος.
Το παρόν άρθρο αποτελεί προϊόν συνεργασίας της Δρ. Μάγδας Μανώλη (Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, DERMOMEDICA, Θεσσαλονίκη) και του Δρ. Χρήστου Κρασαδάκη (Γναθοπροσωπικός χειρουργός, πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Αισθητικής και Ανάπλασης Προσώπου FERAGreece).
